O općini i njenoj historiji

Kao naselje Bosanski Petrovac je postojao i u rimsko doba kao raskrsnica puteva tad najmoćnijeg Rimskog carstva, a Konstantin Porfirogenet ga spominje 950. godine pod nazivom Pset. Razdoblje rimske dominacije ovdje je potvrđeno nalazima na 15 lokaliteta, što već samo po sebi govori o veoma slabom naseljavanju ovih područja u to vrijeme. Na lokalitetu Bukovača nalaze se tragovi rimske nekropole, gdje je otkrivena kasno-antička grobnica i rimski novac. Još su sačuvani tragovi rimskog života na lokalitetima Cimeša, Bjelajskog Vaganca i kod lokaliteta Vođenica. Samo 16 lokaliteta iz perioda srednjeg vijeka govori da je ovo geografski veoma prostrano područje slabo naseljeno i u ovom periodu. Treba spomenuti srednjovjekovni grad Bjelaj (stari toponim Bilaj) koji se nalazi na rubu Bjelajskog (Bilajskog) polja. Prvi put se u dokumentima spominje 1495. godine. Srednjovjekovna arhitektura ovog grada je i danas dosta dobro očuvana. Najstarijem jezgru grada pripada moćna okrugla kula visoka oko 16 m i gradsko dvorište s cisternom opasano snažnim bedemom. Pored kule je i glavni ulaz u grad. Proglašen je za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine. [2] Od srednjovjekovnih naselja treba spomenuti grad Čovku koji se spominje u 15. vijeku. Ruševine ovog grada nalaze se na prvobitnoj prethistorijskoj gradini. Historijski izvori ga spominju kao kraljevski grad u Humskoj župi. Najpoznatiji gospodari Čovke bili su plemići Orlovići, koji su ovaj grad održavali sve do njegovog pada pod osmansku vlast 1524. godine. U pisanim dokumentima, naselje koje je bilo na mjestu današnjeg Bosanskog Petrovca spominje se 1334. godine pod nazivom St. Petri de eodem. Historiograf Šišić stavlja na ovo mjesto stari grad Pset u istoimenoj župi, koju spominje još Konstantin VII Porfirogenet u 10. vijeku. Međutim ubikacija Pseta i Psetske župe još do danas je ostalo nerazriješeno, pa se ovaj podatak mora uzeti sa dosta rezerve. Arheološko područje sa ostacima srednjovjekovne crkve i nekropolom sa stećcima na lokalitetu Crkvina u Koluniću, najbolje odslikava život iz perioda župe Pset. Područje je proglašeno nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine. [3] Osmanlije ovo područje osvajaju između 1520. i 1530. godine i tu organiziraju kadiluk Novosel. Grad u Petrovcu sagrađen je za vrijeme sultana Ahmeda III. Iza Karlovačkog mira (1699. godine) Lika i Dalmacija, koje su do tada bile u sastavu velikog Osmanskog carstva, potpadaju pod vlast Austrije, odnosno Mletačke Republike, a bosnjačko muslimansko stanovništvo se povlači iz tih oblasti i naseljava područja Kulen Vakufa, Bjelaja, Bihaća, Cazina i područje sadašnjeg Bosanskog Petrovca, gdje osnivaju grad. i Petrovačku kapetaniju. [4] Bosanski Petrovac spada među mlađa gradska naselja u Krajini. U gradu je bila jedna tabija i jedna kula na više katova, a spadala je među najviše u području Krajine. [5] Petrovački grad je dočekao u dobrom stanju okupaciju Austro-Ugarske 1878. godine. Vjerovatno je porušen 1905. godine prilikom provođenja regulacionog plana, koji je izgradila austro-ugarska vlast. U vrijeme osmanske dominacije bio je sjedište Petrovačke kapetanije. Za vrijeme Drugog svjetskog rata u Bosanskom Petrovcu je održana Prva zemaljska konferencija AFŽ i Prvi kongres ljekara partizana. U to vrijrme Vrhovni štab NOVJ i Josip Broz Tito boravili su u vozu na Oštrelju. Voz je proglašen za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine. [6] Za vrijeme rata 1991 - 1995. godine dešavaju se strašni zločini na području općine Bosanski Petrovac, koje su izvršili pripadnici većinskog srpskog naroda nad manjinskim bošnjačkim stanovništvom.